Skar?yski Wortal Turystyczny - Unikalny na skal? Europy piec b?dzie w Sielpi

Stanis?aw Staszic na pewno jest wdzi?czy studentom Politechniki Cz?stochowskiej. Dzi?ki nim w Sielpi zosta? zrekonstruowany piec pudlingowy, s?u??cy do wytopu ?elaza. To jedyny taki czynny obiekt w Europie. W przysz?ym tygodniu nast?pi jego rozruch.

Fot. Jaros?aw Kubalski / AG

To ukoronowanie rozpocz?tej cztery lata temu pracy studentów i ich opiekunów. A ?atwo nie by?o. Rekonstrukcja pieca pudlingowego by?a du?ym wyzwaniem. Nie zachowa?a si? ?adna dokumentacja, nie ma zdj?? ani opisów. - Ale bardzo zale?a?o nam na tym, by odtworzy? co?, co tu, w tej fabryce dzia?a?o. Wszystkie pozosta?e eksponaty w tutejszym muzeum s? przywiezione z ró?nych stron, z innych fabryk - t?umaczy prof. Marian Kieloch z Politechniki Cz?stochowskiej, opiekun grupy i wspó?twórca projektu rekonstrukcji obiektu. - Podstaw? do rekonstrukcji by?y dla nas resztki fundamentów pieca, druga wytyczna to otwór w suficie, przez który przechodzi? komin. Wzorowali?my si? te? troch? na konstrukcji podobnych urz?dze? niemieckich - opowiada profesor.

Nie ma w?tpliwo?ci, ?e zrekonstruowany piec to rzecz wyj?tkowa i na pewno b?dzie wielk? atrakcj? Muzeum Zag??bia Staropolskiego w Sielpi.

- W Europie na pewno nie ma czynnego takiego obiektu, wydaje mi si?, ?e na ?wiecie te? nie. Takiego pieca nie maj? nawet w Wielkiej Brytanii, gdzie zosta? stworzony - podkre?la.

Muzeum mie?ci si? w halach dawnej walcowni i pudlingarni z pierwszej po?owy XIX w., która zosta?a zbudowana w ramach programu uprzemys?owienia ziem polskich, zainicjowanego po 1815 roku przez Stanis?awa Staszica. W zak?adzie tym wytapiano ?elazo, z którego potem robiono urz?dzenia, g?ównie dla rolnictwa.

- Nie ma co, jeste?my dumni. Mog? tu przyjecha? ze znajomymi, rodzin? i powiem im, ?e te ?ruby to ja przykr?ca?am i te ceg?y uk?ada?am, ?e dzi?ki mojej pracy powsta? ten piec. Bardzo mnie to cieszy - mówi Beata Kara?, studentka IV roku Wydzia?u In?ynierii Procesowej, Materia?owej i Fizyki Stosowanej Politechniki Cz?stochowskiej.

Jest w zespole studentów, którzy w ramach obozów studenckich bezp?atnie konserwuj? zabytkowe urz?dzenia fabryczne w muzeum w Sielpi. Dziewczynom, a jest ich w grupie kilka, nie przeszkadza ci??ka praca. - Najci??sze elementy d?wigaj? koledzy, poza tym mamy czas na odpoczynek - mówi Maja Ozga.

Studenci ka?dego roku sp?dzaj? trzy tygodnie w Sielpi. Prace przy piecu prawie zako?czyli. W przysz?ym tygodniu b?dzie rozruch. - Po raz pierwszy rozpalimy ogie?. Czy si? uda? Nie ma mowy, by si? nie uda?o - mówi prof. Kieloch. ?artuje, ?e teraz najwi?kszym ich zmartwieniem jest wytworzenie podczas pierwszego rozpalania pieca bia?ego dymu. - By?by to symbol, ?e si? uda?o - podkre?la.

Ale w tym roku nie zobaczymy pierwszego wytopu ?elaza. - Piec musi wiele godzin si? wygrzewa?, materia?y s? ?wie?e. Pierwszy wytop zrobimy w przysz?ym roku podczas kolejnych praktyk - mówi opiekun studentów.

A to nie koniec. Studenci w s?siedztwie pieca natrafili na resztki fundamentów po kolejnym urz?dzeniu. - Prawdopodobnie tu sta? m?ot pudlingowy, który s?u?y? do przekuwania ?elaza z pieca, do poprawiania jego jako?ci. Je?eli nasze przypuszczenia si? potwierdz?, a wszystko na to wskazuje, cho?by ?u?el, który odkryli?my pod warstw? ziemi, to we?miemy si? za jego rekonstrukcj?. To b?dzie nasze kolejne wielkie wyzwanie - zapowiada prof. Kieloch.

Piec pudlarski (pudling)

Zast?pi? piece fryszerskie. Z trzech pieców pudlingowych otrzymywano tak? wydajno??, jak z oko?o 20 fryszerskich, a to dzi?ki wynalezieniu przez Anglika Henry'ego Corta nowego sposobu oczyszczania p?ynnej surówki za pomoc? utleniania.

Fabryka w Sielpi Wielkiej

Zak?ad uruchomiono w 1842 roku. Produkcj? zako?czono w 1921 roku. W 1934 roku fabryka w Sielpi sta?a si? pierwszym w kraju zabytkiem techniki i przemys?u wpisanym do rejestru zabytków. Zosta?a udost?pniona zwiedzaj?cym, a równocze?nie zacz?to gromadzi? plany, rysunki i dokumenty zwi?zane z rozwojem przemys?u w Zag??biu Staropolskim w XIX stuleciu. W czasie wojny hitlerowcy rozebrali i wywie?li niemal wszystkie urz?dzenia z wyj?tkiem ko?a wodnego. Dopiero w 1956 roku, gdy rozpocz??o dzia?alno?? reaktywowane po wojnie Muzeum Techniki, zabytek otoczono opiek?. Rozpocz??a si? jego odbudowa i w 1962 roku placówka, jako oddzia? muzeum, otrzyma?a nazw? Muzeum Zag??bia Staropolskiego. Od 1967 roku, z kilkunastoletni? przerw?, studenci Politechniki Cz?stochowskiej odbywaj? tam praktyki, odtwarzaj?c i rekonstruuj?c elementy dawnego zak?adu.

?ród?o: Gazeta Wyborcza Kielce; Joanna Gergont2007-09-07