Strona: 3/5
Je?li chodzi o schy?kowopaleolityczne kultury z li?ciakami w Polsce, z ich pierwszego etapu, obejmuj?cego powstanie i rozprzestrzenianie si? kultury lyngbijskiej zapewne od oko?o po?owy Allerödu, mamy pewne stanowiska Rydno X/59 i IV/60, oraz mniej pewne – Nowy M?yn nad Kamienn?. Ludno?? tej kultury zamieszkiwa?a prawdopodobnie pograniczne strefy s?abo zwartych lasów brzozowych lub brzozowo-sosnowych i tundry, poluj?c na zwierzyn? le?n? (L. Sawicki 1935; H. Królik 1978, 6). Charakterystyczn? tendencj? by?o formowanie trzonków u narz?dzi takich jak rylce czy drapacze.
Radykalna zmiana mia?a miejsce w pierwszej po?owie m?odszego Dryasu. Pojawia si? wówczas kolejna kultura z li?ciakami, zwana ?widersk? lub cyklem mazowsza?skim (R. Schild 1967, 144-150; M. Reymanówna 1967, 211-212). Ostatnio ustala si? jej pocz?tki nie wcze?niej jak 8800-8700 p.n.e. Stosowano wówczas bardzo precyzyjne metody obróbki surowca krzemiennego, g?ównie technik? mi?kkiego t?uczka lub po?rednika. Na pó?noc od rzeki Kamiennej znajdowa?y si? eksploatowane wychodnie krzemienia czekoladowego( K. Ja?d?ewski, 1981, 123; S. Krukowski 1939, 89; 1961, 191; B. Ginter 1974, 12; R. Schild 1976, 165, 168 ; R. Schild, H. Królik, M. Marczak 1985).
Datowana na ten okres konstrukcja mieszkalna sza?asowa z Rydna sk?ada?a si? z dwóch cz??ci. G??bsza pe?ni?a prawdopodobnie rol? mieszkalna, a p?ytsza mog?a by? przedsionkiem(R. Schild 1967, 144-150; 1975, 310). Ludzie mieszkaj?cy wówczas nad Kamienn? trudnili si? obróbk? krzemienia czekoladowego, polowali na renifery i odbywali wraz z nimi dalekosi??ne w?drówki. Mniej wi?cej w tym czasie rozpocz??a si? na wielk? skal? eksploatacja hematytu (ochry). Na obszarze Rydna wyst?powa? on wtórnie w zlepie?cu pstrego piaskowca dost?pnego w kilku wychodniach (J. Kuczy?ski, Z. Pyzik 1959; 1962; Z. Pyzik 1990, 6). S?u?y? do wyrobu czerwonego barwnika b?d?cego dla ówczesnych ludzi substytutem krwi i atrybutem ?ycia. Móg? symbolizowa? ponadto zdrowie, ?ywotno??, si??, walk?, powodzenie ?owieckie, a nawet zwyci?stwo i w?adz? (Z. Hensel 1981; J. K. Koz?owski 1989, 121).
Ochra znad Kamiennej eksploatowana by?a w co najmniej dwu miejscach mi?dzy Skar?yskiem i W?chockiem, otoczonych licznymi stanowiskami, na których przerabiano surowiec wydobywany w postaci otoczaków hematytu za pomoc? krzemiennych i kamiennych narz?dzi (J. K. Koz?owski 1989, 121; J. Fiedorczuk 1992, 13-65). Skoro uwa?a si?, ?e du?? rol? w rozprzestrzenianiu si? surowców i gotowych wyrobów z krzemienia czekoladowego odgrywa?y wi?ksze rzeki, zw?aszcza Wis?a, nale?y domniemywa?, i? równie? Kamienna odgrywa?a pewn? - lokaln? rol? w dystrybucji produktów z Rydna (zob. W. Sedlak 1976, 64-66). Cenny i poszukiwany hematyt oraz wysokiej jako?ci surowiec krzemienny musia?y przyci?ga? na te tereny zarówno ówczesnych mieszka?ców ziem polskich, jak i przedstawicieli populacji ludzkich ze wschodu i po?udnia. Hipotez? tak? zdaj? si? potwierdza? znaleziska zmagazynowanych sk?adów krzemiennych bry? zagrzebanych w ziemi na obszarze Rydna, co mo?na t?umaczy? potrzeb? gromadzenia tego cennego surowca do celów handlowych (B. Ginter 1974)